Eerder al merkten we hoe burgemeester Van der Laan speelde met woorden rondom het project Havenstraat. Werken aan de toekomst zou zowel werken aan een toekomst in Nederland als aan terugkeer inhouden. Na het project bestempelde hij het echter als mislukt, omdat maar zo weinig mensen waren teruggekeerd.

Nu, bij het nieuwe loket programma vreemdelingen, is er weer expliciet gezegd dat werken aan de toekomst zowel over een toekomst in Nederland als in het thuisland kan gaan. Hoewel nog veel onduidelijk is over het programma, bijvoorbeeld wie de benodigde expertise gaat inbrengen, wat de verschillende criteria zijn en wie die gaat toetsen, wordt langzaam wel hetvolgende duidelijk.

– Voor mensen die willen tekenen voor terugkeer is er de mogelijkheid om een paar weken in een soort pre-VBL (vrijheidsbeperkende lokatie) te verblijven, voordat ze naar de reeds bestaande VBL in Ter Apel kunnen. Onduidelijk wat daar het voordeel van is. Mensen kunnen alleen hiervoor in aanmerking komen als ze goede papieren bezitten waarmee ze daadwerkelijk kunnen terugkeren. In praktijk zouden de mensen die goede papieren hebben deze al lang gebruikt hebben, of wel om asiel mee te krijgen (de meeste mensen in de groep, krijgen geen asiel omdat ze niet kunnen aantonen waar ze vandaan komen) dan wel om terug te keren (de meeste mensen hebben al vaak getekend voor terugkeer of vanuit detentie mee moeten werken aan terugkeer) maar dat lukte niet vanwege de afwezigheid van deze papieren.

– Voor mensen die ziek zijn, komt er 24 uursopvang vanuit het loket. Die 24 uursopvang is er nu ook al, alleen is er niet voldoende plaats. Vanuit het loket komen er naar wat we begrijpen enkele tientallen plaatsen bij. Dit is mooi. Maar het gaat wel voorbij aan een aantal zeer belangrijke principes en problemen. Het eerste probleem dat we ervaren is dat het bijna onmogelijk is mensen met grote problemen geplaatst te krijgen. De vraag is wat daar nu aan verandert. De volgende vraag is wie bepaalt dat iemand ziek is en op basis van welke criteria? De meeste mensen in de groep hebben bijvoorbeeld PTSS (post traumatisch stress syndroom). Wordt dit als ziek beschouwd?

– Voor mensen die aan hun toekomst in Nederland willen werken, is er de nachtopvang. Die is er nu ook al. Zij worden met hun zaak geassisteerd door VWN (Vluchtelingenwerk). Dat kan nu ook al. De meeste mensen werken al aan hun toekomst en aan hun zaak. Dit is echter zeer lastig en zeer frustrerend en voor veel mensen geldt het bekende resultaat dat ze in het asielgat vallen. Nu hebben ze daarvoor echter nog een plek die ze ‘thuis’ kunnen noemen in een kraakpand. Werken aan je procedure vanaf de straat is nagenoeg onmogelijk. De vluchtelingen hebben al vaak aangegeven niks met nachtopvang te kunnen.

Kortom, het loket lijkt meer van wat er al is, zonder rekening te houden met het asielgat waar mensen in zitten en maar niet uit komen. Maar dan in andere en mooiere woorden beschreven. Wederom een woordenspel dus en wel een waarmee mensenlevens gemoeid zijn. Het lijkt er ook op dat er wel degelijk voorwaarden verbonden worden aan de opvang; iets dat via rechtspraak reeds verboden is. En wat verbloemd wordt door het woordgebruik.

Omdat er nog zoveel over het loket onduidelijk is, hopen we dat we het verkeerd begrepen hebben en/of dat er nog veel gaat veranderen aan het voorstel.

Programma vreemdelingen heeft geen oog voor het asielgat

25 juni presenteert de gemeente het uitvoeringsplan voor Loket Vreemdelingen

Hoewel we na de rechtspraak van 8 mei hadden verwacht dat verdere afspraken omtrent opvang via de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning) zouden gaan en dus onder de verantwoordelijkheid van de wethouder van zorg zouden vallen (en niet onder het thema orde en veiligheid waar de burgemeester over gaat), kwam burgemeester Van der Laan toch recentelijk met het programma vreemdelingen. Een plan dat volgens de burgemeester wel onder de WMO gaat vallen, maar dat was nog onduidelijk. Afgelopen donderdag 18 juni werd er in de commissie Algemene Zaken gesproken over dit programma.

Over de ingangscriteria voor de opvang is veel onduidelijkheid. Dit wekt veel zorgen zowel bij Wij Zijn Hier als bij de commissieleden.

Groot Wassink (GroenLinks) stelt: ‘Terugkeer lijkt hier wel degelijk een voorwaarde al worden er soms verschillende formuleringen gekozen. Citaat: ‘Voor toelating gelden aanvullende criteria zoals een door een GGD arts vast te stellen kwetsbaarheid of een aantoonbaar bewijs van meewerken aan terugkeer’. Daar staat dat terugkeer een voorwaarde is. En dat is wat we als de raad hebben vastgesteld dat we dat niet willen. En eerdere jurisprudentie heeft vastgesteld dat het niet mag.’

Later in het debat geeft Van der Laan aan: ‘Ik deel uw zorgen. Het worden heel intensieve onderhandelingen [met het Rijk] over onder welke voorwaarden mag men naar binnen, hoe lang en wie heeft de regie.’

Dit is schokkend. Vanuit de ECSR (European Committee of Social Rights) is Nederland er duidelijk op gewezen dat er geen voorwaarden (van terugkeer) mogen worden gesteld aan opvang. Dit is later bevestigd door Nederlandse rechtspraak. Uit de woorden van Van der Laan blijkt dat niet duidelijk is of de opvang overgenomen zal worden door de IND en zodoende in een vrijheidsbeperkende locatie (VBL) verandert.

Een ander criterium is kwetsbaarheid. Shahsavari (CDA): ‘De precieze definitie van kwetsbaar moet nog worden ontwikkeld en vastgesteld. Dat lijkt toch vrij essentieel (…).’ Moorman(PvdA): ‘Zijn de kwetsbare mensen na 12 maanden ineens niet meer kwetsbaar?’ Dit is een vraag die wij vanuit Wij Zijn Hier ook hebben. Het is tot nu toe altijd zeer moeilijk gebleken om mensen die het echt nodig hebben in een opvang te krijgen. Zelfs bij de BBB werd iemand geweigerd. Een ander werd na verloop van tijd weer uit de opvang gezet, terwijl zijn situatie nog niet verbeterd was. Daaraan willen we toevoegen dat iedereen die op straat moet leven zonder mogelijkheid om inkomen te genereren per definitie kwetsbaar is.

Over de duur van de 24 uursopvang, bestaan veel zorgen. Van der Laan: ‘24 uursvoorziening voor medisch kwetsbaren 6 tot 12 maanden en mensen die terug willen 3 tot 6 maanden. Dat is het kader.’

Voor de ‘niet kwetsbaren’ geldt dus een andere termijn. Tijdens het debat is dit de ene keer de groep die terug wil en de andere keer de groep die aan een status wil werken. De woorden van de burgemeester en de teksten zijn hierin niet consistent. In dit deel van het debat gaat het over de mensen die aan hun status werken. Paternotte (D66): ‘Procedures van ASKV en Utrecht noodopvang bewijzen dat er vaak meer tijd nodig is dan 3 tot 6 maanden, vaak is er dan pas een begin tot een oplossing, is het dan gepast deze termijn aan te houden? Waarom mag je het werken tot het indienen van een HASA niet afmaken binnen het programma, waarom moet je daarvoor terug naar de BBB als de termijn verstreken is?’. Diverse raadsleden uiten soortgelijke zorg.

De burgemeester refereert aan het project Havenstraat. Hij vertelt dat hij er trots op is dat ruim een kwart van de mensen die in de Havenstraat verbleef als nog een verblijfsvergunning heeft gekregen en hij concludeert daaruit dat zes maanden voldoende is. Het is Groot Wassink die Van der Laan er op moet wijzen dat deze mensen hun status niet tijdens het project Havenstraat hebben gekregen. Toen de vluchtelingen weer op straat werden gezet, had maar 6% van hen een status. Vanaf de straat en diverse kraakpanden, hebben de vluchtelingen en hun supporters hard doorgewerkt. Uiteindelijk heeft dat dus geresulteerd in deze verblijfsvergunningen. Voor ieder van de betreffende vluchtelingen een nieuwe start in hun leven. Enige vorm van compensatie voor al die jaren dat hun rechten ontzegd werden, hebben zij echter niet ontvangen.

En de weg er naartoe was niet makkelijk. Zelfs met goede begeleiding blijkt het keer op keer een hels karwei om de zaak rond te krijgen. En dit is precies het probleem. De vluchtelingen hebben weliswaar recht op asiel, maar de Nederlandse asielprocedure met haar bewijslast is zo bureaucratisch en ingewikkeld, dat maar deel van de mensen er in slaagt dit recht toegewezen te krijgen. De rest van de vluchtelingen valt in het asielgat.

Dat er voor deze mensen iets moet gebeuren, is ook bij de raad doorgedrongen. Peters (SP): ‘Vluchtelingen die in het asielgat vallen, zouden die een gedoogvergunning kunnen krijgen? Gaat de gemeente daarover, is het überhaupt een optie?’ Groot Wassink: ‘De mensen die tussen wal en schip vallen: daar doet dit programma niets voor. Je moet een brondocument hebben of je komt er niet in. Het asielgat blijft bestaan. Het is een hiaat, onwil, in de landelijke politiek. Maar dit zijn wel mensen die wij in deze stad zien en waar wij mee te maken hebben. Zouden we daar niet wat mee moeten.’

Theoretisch is er een buitenschuldcriterium voor mensen die niet terug kunnen. Maar deze regeling werkt niet. Vanuit het Havenstraatproject is gebleken dat veel mensen niet terug kunnen. Toch komen zij niet in aanmerking voor buiten schuld. Om te beginnen dient de vluchteling een geschreven statement te krijgen van de ambassade dat hij geen papieren krijgt om terug te gaan. Dit is dezelfde ambassade die niet thuis geeft bij de vraag naar papieren. Dit is slechts een aspect waardoor het criterium voor de vluchtelingen zinloos is. Als de vluchtelingen geen status krijgt omdat de bewijzen die hij heeft dat hij uit zijn land komt niet worden geloofd, kan dezelfde vluchteling ook geen papieren krijgen om terug te gaan en geen aanspraak maken op een buitenschuldstatus. Deze vluchteling zit dus vast.

Ook dit aspect is onder de aandacht van de raad. Moorman: ‘Ik vind het lastig te begrijpen dat niemand in de Havenstraat buitenschuld heeft gekregen’. Ze vraagt of het mogelijk is dat het Programma Vreemdelingen mensen helpt hun dossier op te bouwen om in aanmerking te komen voor Buitenschuld als de weg naar de ambassade niet werkt of te angstig is.

Het programma begint met mensen te vragen om te tekenen voor terugkeer. Dat wekt weinig vertrouwen bij mensen waarvoor het programma bedoeld is. Ze hebben al zoveel onbegrip en tegenwerking meegemaakt. Ze zijn vaak al meerdere malen in detentie gezet voor lange periodes. Dit programma erkent dit helaas nog steeds niet. En daarmee hebben de vluchtelingen van Wij Zijn Hier niet het gevoel dat er naar hen geluisterd is en het programma hun problemen kan oplossen. Ze zijn argwanend dat het de zoveelste keer is dat het weer tot niets leidt, terwijl de burgemeester er mooie woorden over uitspreekt. De vluchtelingen zijn degenen die al zo lang vastzitten, geen toekomst kunnen opbouwen en afhankelijk zijn van steun en donaties. Zij hebben een oplossing nodig en die ligt niet in terugkeer.

Drie vluchtelingen van Wij Zijn Hier speken in bij de commissievergadering.

–  Ilhaam: ‘Wij willen graag werken, een normaal leven, een toekomst, we willen aan de maatschappij bijdragen en erbij horen. Iedereen heeft elkaar nodig.’

–  Maryama: ‘The asylumpolicies are failing. Our problems have become a vicious circle of inhumanity, we don’t have any social care, we have no right to work, no right to rent a house, no right to proper health care and no right to education. Why is Amsterdam violating our rights?’

–  Betty: ‘The Hoogoord, is the only place where we feel like home and safe and where we can be independent. How can we all have 24 hours shelter? So we can concentrate on our procedure and our future. The right to work and education are very important, that way we can be independent and help ourselves. And we can be helpful in the society. To feel what it is to be in the situation we are, you have to wear the shoe we are wearing. That we don’t have papers doesn’t make us less human.’

Op 1 of 2 juli wordt er in de raad verder gesproken over het programma vreemdeling. Hopelijk wordt er hier gefocust op de echte problemen:
–    Er zit een gat in de asielprocedure en de buitenschuldprocedure werkt niet.
–    Totdat er in de landelijke politiek een betere asielprocedure en een werkend buitenschuldcriterium is ingericht, moeten mensen die in dit gat vallen een menswaardig bestaan kunnen leiden en zou het mooi zijn als de gemeente er op aandringt de mogelijkheid voor een gedoogvergunning te onderzoeken.
–    Iedere persoon heeft recht op opvang. Hier mag geen randvoorwaarde aan gekoppeld zijn, dus ook niet van tekenen voor terugkeer.

De gehele discussie in de commissievergadering is hier terug te luisteren. Klik op agendapunt 21. Insprekers starten om 6:33:56.

Voor drie brieven die Wij Zijn Hier naar de raadsleden stuurde zie:
– Brief 1: Wat betekent het Programma Vreemdelingen voor de mensen in het asielgat
– Brief 2: Brief aan gemeenteraad Wat is het asielgat
– Brief 3: Lessens learnt Havenstraat – 130 konden niet terug

Lees het evaluatierapport van het project Havenstraat.

Van 16:00 tot 22:00 zal de Vluchttoren haar deuren gastvrij openen met veel internationale lekkernijen, fantastische bands & dj’s, speeches en informatieve documentaires. Het evenement vindt plaats in de Vluchttoren aan de Sande Bakhuijzenstraat 2 te Amsterdam.

Voor meer informatie zie het event.
Print de flyer hier.

PERSBERICHT:

80 vluchtelingen van We Are Here hebben een nieuw pand gekraakt, het voormalige Stadsdeelkantoor van Nieuw West, Pieter Calandlaan 1.

Het gebouw staat sinds een jaar leeg. Deze vluchtelingen hebben tot vorige week in het gekraakte ‘Vluchtgebouw’ gewoond op de Jan Tooropstraat in Amsterdam West. Dat pand moesten zij na 9 maanden verlaten. De afgelopen week hebben zij doorgebracht in een loods in Amsterdam Noord, op uitnodiging van Schram filmstudio’s.

De vluchtelingen van We Are Here worden gedwongen opnieuw te kraken, omdat ze geen ander onderkomen hebben.De groep, in totaal ruim 200 mannen en vrouwen, voert sinds september 2012 actie om aandacht te vragen voor hun situatie: zij zijn gevlucht voor oorlog en geweld uit o.a.Somalie, Sudan, Ethiopie, Eritrea, Congo, Liberia en Burundi. Echter, hun asielverzoek is afgewezen -vaak omdat ze geen identiteitspapieren bezitten – en zij zijn op straat gezet. Zij kunnen niet terug naar hun land van herkomst, maar mogen ook niet in Nederland blijven. De overheid negeert dit probleem en meent door een paar weken nachtopvang aan te bieden, zich er van af te kunnen maken. De overheid, landelijk en lokaal, moet een oplossing vinden voor de problemen waar ongedocumenteerde vluchtelingen mee worstelen, omdat zij niet terug KUNNEN naar hun land van herkomst:

1. herzien van het ‘buiten schuld criterium’ in de asielprocedure, waardoor vluchtelingen die niet terug kunnen een verblijfsvergunning kunnen verkrijgen.

2. verblijfsvergunning voor vluchtelingen die in detentie hebben gezeten en niet uitgezet KUNNEN worden.

3. stoppen met het op straat zetten uit AZC’s van mensen die zijn afgewezen.

4. een MENSELIJK ASIELBELEID dat niet alleen gaat over het ‘bewijzen’ van je identiteit, maar dat opvang geeft aan vluchtelingen die gevlucht zijn voor oorlog en vervolging.

★ DOWNLOAD DE FLYER (PDF)

Who are we?
We are a group of refugees who asked for asylum in the Netherlands, but got rejected. We went through a lot in our countries of origin and in our travel to a safe Europe. We told our stories but they are not believed. In order to get asylum we have to come with new proof of our stories, which is either impossible to get or would put our lives even more in danger.

But also we are people. We would like to study, we would like to work, we would like to be with the ones we love. We like nice food, we like sports and we like many more things. Just like you! We are no different.

What is our problem?
Since we got rejected as refugees, we do not get any housing but are also not allowed to work. Therefore we are out on the street. We didn’t expect to find ourselves in this situation when we came here as refugees. In fact, we lack all basic human rights.

Where do we stay?
First we stayed in a tent camp, followed by many different squatted buildings, such as Vluchtkerk, Vluchtflat, Vluchtkantoor, Vluchtgarage. However, all places got evicted. But even after all this struggle, today’s eviction still breaks our heart.

What do we need?
What we need is a permanent solution. ‘Bed Bad Brood’ is no solution, because it’s only temporary, until our eviction. But neither is eviction a solution, because we cannot go back to our home countries. This is how we end up on the streets, again, and again. What we need is permission to stay in the Netherlands.

What can you do?
Luckily we get a lot of support in our struggle. This gives us a chance to feel human, to breathe, learn, enjoy and express.
Feel welcome to meet us and support us in our fight for a normal life.

For more information, go to our Facebook-page:
https://facebook.com/WijZijnHier

“We have never wished to come here,
but it was our destiny

we survived borders
we survived murder
we survived hunger
we survived diseases
we survived torture in Dutch detention
we survived the streets of Amsterdam

we are here standing strong, We Are Here strong”