Door: Pieter Smit

Terugkeer naar Sudan, Somalië of Ethiopië ?

In Sudan werden de afgelopen week in de hoofdstad zeker dertig, mogelijk zelfs 210[1] ongewapende burgers doodgeschoten[2] bij protesten over de benzineprijs[3]. Onlangs riep een door Den Haag gezochte Sudanese generaal op Youtube nog op om geen enkele tegenstander van het regime in leven te laten[4]. In het voorjaar zette Nederlander een uitgeprocedeerde Sudanese asielzoeker uit. Nederland wist dat Sudan elke asielaanvraag interpreteert als protest tegen de regering, en dat teruggestuurden daarom vaak gemarteld worden. Toch werd hij gedeporteerd. Bij aankomst werd hij onmiddellijk gearresteerd en langdurig gemarteld[5], en hij zit nog steeds in grote problemen.[6]

Van Somalië meent onze staatssecretaris dat je best veilig naar de hoofdstad kunt afreizen. Om dit aan te tonen citeert de staatssecretaris een Deens overheidsrapport. Dit  rapport meldt in door onze staatssecretaris niet geciteerde passages dat er elke maand alleen al in de hoofdstad ongeveer 2000 oorlogsgewonden worden behandeld[7], en dat noch de burgemeester, noch de regering ook maar iets te vertellen hebben in de zestien districten van de hoofdstad (zelfde rapport p 16). De enige veiligheid die mensen (zonder sterk clannetwerk) hebben, komt van hun eigen geweren, meldt de burgemeester van Mogadishu op pagina 22. De meerderheid van de mensen woont in districten waar het na het vertrek van rebellen juist onveiliger is geworden, blijkt bij nauwkeurige lezing van het Deense rapport. Dit zijn precies ook de districten waar de meeste vluchtelingen wonen en terechtkomen.

Staatssecretaris Teeven baseert zijn idee dat Somalië als geheel veiliger geworden is, op de veronderstelling dat Al Shabaab weggejaagd en gedecimeerd is. De laatste nieuwsberichten suggereren iets anders. Shabaab is uit elkaar gevallen in twee groepen[8]: Een heel grote groep die, nu samen met delen van het regeringsleger in toenemende mate het platteland weer overneemt[9]. Daardoor dreigt het Somalische leger in een oorlog verwikkeld te raken met bondgenoot Kenia[10], precies in de regio waar veel Vluchtflat-Somali’s vandaan komen.

De andere tak van Al Shabaab is de internationale. Na hun aanslag in Kenya zijn ze voor de volgende internationale terreurdaad driftig op zoek is naar meer ontheemde jongeren met internationale ervaring. Deze laatste tak heeft recruiters in de Somalische hoofdstad[11]. Die zullen in hun nopjes zijn met onze staatssecretaris.

Over Ethiopië meldt Human Rights Watch massa-arrestaties van Oromo, en het systematisch arresteren van iedereen die verdacht wordt van politiek leiderschap in de Oromo-gemeenschap[12]. Uiteraard vallen de Oromo’s in de Vluchtflat in deze categorie.

Van de Eritreeërs in de Vluchtflat meent de staatssecretaris dat ze wel recht hebben op asiel als ze Eritreeërs zijn, maar dat ze dat niet kunnen bewijzen. Die lijken er nu wel te komen. Daarmee is ook die groep onuitzetbaar. Kortom, het overgrote deel van de bewoners van de Vluchtflat komt uit landen waarheen je met goed fatsoen geen mensen uit kunt zetten.

Pieter Smit werkte de afgelopen twintig jaar in onder andere Somalië, Sudan en Ethiopië.