Brief geschreven door Marjan Sax namens de supporters van Wij Zijn Hier

Aan de leden van de Gemeenteraad – Amsterdam 2 november 2014

Geachte gemeenteraadsleden,

Wij hebben gehoord dat er, vooruitlopend op de officiële uitspraak van de Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) op 10 november a.s., plannen zijn voor de opvang van ongedocumenteerden in Amsterdam. Wij willen namens de groep afgewezen maar onuitzetbare vluchtelingen van We Are Here reageren op de plannen.

Naar wij hebben begrepen zijn er bij de burgemeester ideeën over nachtopvang en ligt er ook een motie van D’66 en SP met die strekking.

Wij zijn blij dat er aandacht is bij de gemeenteraad, binnen de partijen en bij de burgemeester, en dat de gemeenteraad nu met plannen komt voor opvang voor deze groep vluchtelingen. Maar we hebben ook zorgen over die plannen.

Wij hebben veel vragen over het concept ‘nachtopvang’, want het betekent dat je iedere ochtend opnieuw op straat komt te staan. Voor daklozen betekent dit een dagelijkse confrontatie met hun falen in de maatschappij. Voor vluchtelingen betekent het dat ze iedere dag opnieuw worden gestraft voor hun vraag om hulp en dat nachtopvang leidt tot een ontheemd zijn, zonder enig zicht op een oplossing.

Volgens de burgemeester zou er geen onderscheid moeten worden gemaakt tussen basisvoorzieningen voor daklozen en voor afgewezen en onuitzetbare vluchtelingen. Afgezien van het feit dat ook voor daklozen nachtopvang een mensonwaardige behandeling is, bestaan er daarnaast wezenlijke verschillen tussen deze twee groepen.

Daklozen zijn over het algemeen in het bezit van een paspoort. Zij hebben recht op diensten van de overheid, zoals het aanvragen van een uitkering; zij kunnen werken en studeren en gebruik maken van een netwerk van hulporganisaties, zoals het Leger des Heils of de Regenbooggroep.

De situatie van de afgewezen en onuitzetbare vluchtelingen is compleet anders. Zij hebben helemaal geen papieren, geen verblijfsrecht, en zijn daardoor uiterst kwetsbaar. Zij zijn bang op straat, want kunnen ieder moment door de politie worden opgepakt en maanden in detentie worden geplaatst, zoals het overgrote deel van de asielzoekers van We Are Here ook is overkomen. De straat is voor hen overdag een heel onveilige plek.

Naast het gegeven dat het vanaf de straat onmogelijk is om aan een toekomst te werken (en dus ook aan de beëindiging van de opvang), zijn vluchtelingen extra kwetsbaar op straat door het ontbreken van een netwerk, de meesten spreken de taal niet, en zij zijn daardoor een makkelijk doelwit voor uitbuiting en prostitutie.

Voor diegenen die kampen met een trauma opgelopen door arrestatie, opsluiting, marteling of verkrachting is zo’n situatie desastreus. Niet alleen wordt behandeling onmogelijk, maar het overdag rondzwerven zal dit trauma doen toenemen. Er bestaat ook geen passend netwerk van organisaties die ondersteuning en voorzieningen bieden en individueel toegespitste hulp beschikbaar heeft overdag. Voor zover die schaarse hulp er wel is, zal het voortdurende wel opvang/geen opvang, wel hulp/geen hulp voor hulpverleners onmogelijk maken een vertrouwensrelatie op te bouwen.

Voor de vluchtelingen is alleen een slaapplaats geen vooruitgang vergeleken bij de situatie waar ze zich nu in bevinden. Door de asielzoekers van We Are Here is dan ook vooral met angst op de plannen voor nachtopvang gereageerd. Ze blijven nog liever in een lekkende en koude Vluchtgarage, dan overdag de straat op te worden gejaagd.Waar moeten ze overdag naar toe in de winter, in weer en wind, met hun tassen en koffers? Allemaal naar de Openbare Bibliotheek? Schuilen in een bushokje?

En hoe lang moeten ze in deze uitzichtloze situatie zien te overleven?

Er wordt op deze manier op geen enkele manier recht gedaan aan het probleem waar de vluchtelingen van We Are Here al meer dan twee jaar actie voor voeren, nl. de erkenning dat zij vaak ten onrechte zijn afgewezen en dat zij nergens heen kunnen, omdat zij onuitzetbaar zijn.

In de afgelopen twee jaar zijn ruim 30 asielzoekers er in geslaagd een verblijfsvergunning te veroveren en op dit moment zijn meer dan40 mensen bezig een nieuwe asielaanvraag in te dienen of documentente verzamelen. Dat is een uiterst langdurige, tijdrovende en bureaucratische weg, die niet kan worden bewandeld door mensen die overdag op straat moeten zwerven.

Kortom, van basisveiligheid en een perspectief op de toekomst voor deze kwetsbare groep asielzoekers, die al twee jaar van hot naar her trekt, komt met nachtopvangniets terecht. Wij vragen dan ook aan de Gemeenteraad om adequate opvang envoorzieningen, conform de minimum standaard uit de opvangrichtlijn van de EU. Daarin kunnen mensen, ongeacht hun status, aanspraak maken op basale voorzieningen, ook overdag. Wij wijzen er op dat in andere grote steden al verdergaande stappen zijn ondernomen in deze richting.

Graag willen supporters en vluchtelingen van We Are Here betrokken worden bij overleg om een goedkope vorm van onderdak te realiseren. Op dit moment is de groep van We Are Here verspreid over een aantal locaties en dat werkt goed. Kleinere groepen zijn evenwichtiger en maken bijvoorbeeld dure bewaking overbodig en zelfs ongewenst. We zouden het liefst een aantal kleinschalige opvangplekken zelf willen runnen, met steun van een coördinator. Geen peperdure beveiliging die de kosten de pan uit doen rijzen, maar simpel en adequaat. Om dit te realiseren zouden we dan ook graag willen dat de eerdere communicatie met asielzoekers en vrijwilligers weer opgepakt wordt en gebruik wordt gemaakt van de aanwezige expertise en inzichten.

Wij hopen dat de Gemeenteraad de juiste stappen wil nemen om tot een menswaardige oplossing te komen.

Met vriendelijke groet,

De vrijwiiligers/supporters van We Are Here.